PDF Basket
Europejczycy i Europejki uwielbiają owoce morza, które charakteryzują się doskonałymi walorami smakowymi, a dodatkowo są cennym źródłem wysokowartościowego białka, witamin, minerałów i kwasów tłuszczowych omega-3. Ci sami ludzie jednak coraz częściej zwracają uwagę na to, czy spożywana przez nich żywność charakteryzuje się wysoką jakością, a przy tym jest wytwarzana w sposób społecznie, gospodarczo i środowiskowo zrównoważony. Niestety, dotychczas producenci starający się zaspokoić potrzeby globalnych rynków często nie byli w stanie zapewnić tego konsumentom w wyniku stosowania intensywnych metod hodowli i upraw.
„Obserwujemy obecnie zmiany na całym rynku. Od 2008 roku poziom konsumpcji nieustanie spada, a jednocześnie rosną koszty. Równocześnie połowy żyjących dziko ryb stopniowo zastępuje akwakultura, co wymusza na producentach konieczność stawienia czoła nowym wyzwaniom związanym z jakością produktu końcowego”, wyjaśnia António Marques, samodzielny badacz w instytucie IPMA oraz koordynator finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu SEAFOODTOMORROW.
Celem projektu SEAFOODTOMORROW jest rozwiązanie wszystkich problemów, które stoją na drodze do usprawnienia wytwarzania i przetwarzania owoców morza oraz zwiększenia ich konsumpcji. Z punktu widzenia produkcji zespół projektowy przetestował nowe składniki pasz oparte na glonach, które mają zastąpić białko rybne oraz tran. Jak zauważa Marques, ta część projektu okazała się spektakularnym sukcesem. „Nowe pasze mają znacznie mniejszy negatywny wpływ na środowisko i są ekonomicznie opłacalne, co oznacza, że stanowią doskonałą alternatywę dla istniejących produktów. Dzięki temu są czynnikiem, który może przyczynić się do rozwoju i ekspansji sektora produkcji owoców morza w Europie. To nie koniec ich zalet – oferują bogactwo niezbędnych składników odżywczych, takich jak jod, selen czy kwasy tłuszczowe omega-3, wpływających pozytywnie na zdrowie ryb w hodowlach, które dzięki temu są zdrowsze dla spożywających je konsumentów”. Badacze skupieni wokół projektu skoncentrowali się przede wszystkim na potrzebach żywieniowych kobiet w ciąży, seniorów oraz dzieci – trzech grup, które będą mogły również czerpać korzyści z powstałych w ramach prac produktów opracowanych z myślą o nich.
Kolejną innowacją związaną z produkcją jest lista receptur dla producentów łososia wędzonego i pasztetów z łososia. Ich celem jest zmniejszenie ilości sodu w produktach końcowych przy zachowaniu pełni smaku i bezpieczeństwa mikrobiologicznego. „Nowe receptury pozwalają na obniżenie poziomu sodu o co najmniej 25 %. Mamy nadzieję na ich szerokie wykorzystanie przez producentów oraz przetwórców w sektorze owoców morza”, dodaje Marques.
Opisane innowacje stanowią to tylko część osiągnięć badaczy, które wpływają na łańcuch dostaw owoców morza. Dzięki opracowanym w ramach projektu SEAFOODTOMORROW szybkim narzędziom wykrywającym poziomy zanieczyszczeń i biotoksyn w owocach morza producenci i sprzedawcy detaliczni mogą zapewnić ich bezpieczeństwo. Zespół projektowy zajął się również badaniem i weryfikacją technologii pozwalających na zmniejszenie stężenia zanieczyszczeń w produktach z owoców morza, a także redukcję zużycia energii i wody przez przetwórców.
Świadomi konsumenci
Opracowanie technologii oraz innowacyjnych metod to tylko jedno z wyzwań. Drugim pozostaje dotarcie z informacjami do konsumentów i klientów, którzy w coraz większym stopniu zwracają uwagę na te kwestie. Zespół był tego świadomy od samego początku, dlatego badacze przyjęli trójelementową strategię obejmującą opracowanie najlepszych praktyk, zagwarantowanie bezpieczeństwa oraz informowanie konsumentów. W tym celu w ramach konsorcjum powstała ulepszona wersja narzędzia FishChoice pozwalającego na ocenę korzyści i zagrożeń związanych z produktami z owoców morza, a także określenie ich wpływu na środowisko naturalne. Narzędzie powstało w ramach prac nad projektem (ECSAFESEAFOOD), aby pomóc konsumentom w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących spożywania ryb i owoców morza. FishChoice to darmowe narzędzie dostępne w 25 językach w internecie. Dodatkowo od marca 2021 roku użytkownicy urządzeń pracujących pod kontrolą systemów operacyjnych iOS oraz Android mogą pobrać mobilną aplikację FishChoice.
Dzięki rozwiązaniom opracowanym w ramach projektu, w tym narzędziu pozwalającemu na szybką weryfikację autentyczności na podstawie DNA, konsumenci mogą być pewni, że kupowane przez nich owoce morza są zgodne z informacjami podanymi na etykiecie produktu. Wkrótce na smartfony trafi również narzędzie TraSEAbility, które pozwoli na prześledzenie drogi przebytej przez dany produkt od połowu do talerza. Kolejnym owocem projektu jest specjalny znak jakości oparty na nowym systemie śledzenia, weryfikowalny przy pomocy kodu QR, który gwarantuje bezpieczeństwo zakupów.
Po przyniesieniu zakupów do domu konsumenci mogą skorzystać z gotowych przepisów kulinarnych opracowanych we współpracy z naukowcami, przedstawicielami branży oraz szkołami kulinarnymi z różnych państw członkowskich UE. Innowacyjne przepisy, spośród których najlepsze zostaną opublikowane na stronie internetowej projektu, koncentrują się na zrównoważonych i mniej popularnych gatunkach owoców morza.
W miarę wzrostu liczby ludności na świecie rośnie zapotrzebowanie na bezpieczną żywność. Z tego powodu działania zespołu projektu SEAFOODTOMORROW ukierunkowane na bardziej zrównoważone wytwarzanie owoców morza stanowią nieoceniony wkład w zapewnianie bezpieczeństwa żywnościowego na świecie.