PDF Basket
Projekt VIDIS ma na celu zmianę podejścia do monitorowania jakości powietrza. Wykorzystanie tanich systemów czujników umożliwia ich powszechniejsze stosowanie, co pozwoli na lepsze monitorowanie jakości powietrza i zrozumienie wzorców związanych z jego zanieczyszczeniem. Ich wdrożenie wymaga jednak opracowania nowych przepływów pracy i narzędzi wsparcia.
„Dzięki tym technologiom możemy sprawić, że dane staną się łatwiej dostępne i bardziej użyteczne dla różnych zainteresowanych stron – od gmin po obywateli i młodych aktywistów”, mówi Milena Jovasevic-Stojanovic, profesor zwyczajna Instytutu Badań Jądrowych Vinča i koordynatorka projektu VIDIS.
Wprowadzanie innowacji technologicznych
Podejście przyjęte w ramach projektu obejmuje rygorystyczne techniki kalibracji, tworzenie kompleksowych sprawozdań oraz otwieranie nowych możliwości badawczych po uruchomieniu sieci czujników.
Poprzez opracowanie nowatorskich technik kalibracji zespół projektu redukuje koszty wdrażania dużych sieci czujników, zapewniając jednocześnie rzetelne wyniki, rzadsze przestoje i większą spójność.
Po uruchomieniu dokładność i zasięg tej sieci będzie można zwiększyć za pomocą różnych rodzajów narzędzi wspomagających monitorowanie, takich jak instrumenty mobilne i stacjonarne klasy badawczej działające w trybie offline i online. Zostały one wykorzystane w projekcie VIDIS w celu poszerzenia wiedzy na temat zanieczyszczenia pyłem zawieszonym w Nowym Sadzie w Serbii.
„Przeprowadziliśmy obszerną mobilną kampanię monitorowania obecności 25 frakcji pyłu zawieszonego o średnicy od 10 nm do 10 mm, który jest jednym z najbardziej toksycznych zanieczyszczeń”, mówi Jovasevic-Stojanovic. „Są to bardzo ważne parametry jakości powietrza, ale nie są rutynowo monitorowane”.
W obszarze miejskim Nowy Sad zebrano około 500 000 geolokalizowanych punktów danych w okresach, gdy systemy ciepłownicze działały i kiedy nie działały.
Rozwój wiedzy na wszystkich płaszczyznach
Projekt VIDIS, który rozpoczął się w listopadzie 2020 roku, ma na celu nie tylko wprowadzenie innowacyjnych technologii, ale także uzupełnienie luk w wiedzy z zakresu monitorowania jakości powietrza. Podejście zastosowane w projekcie ułatwia również dalsze badania nad zanieczyszczeniem powietrza pyłem zawieszonym w miastach i umożliwia dostarczanie istotnych danych zainteresowanym stronom.
„Rozwijaliśmy strategiczną współpracę z międzynarodowymi partnerami znanymi z badań nad niskokosztową detekcją, którymi są NILU (Norwegia), ENEA (Włochy) i QUT (Australia). Każdy z partnerów posiada unikalną wiedzę specjalistyczną, dzięki czemu tworzymy wszechstronny zespół gotowy do podejmowania multidyscyplinarnych wyzwań. Takie podejście pozwala nam z powodzeniem zajmować się różnymi kwestiami i dzielić się wiedzą poprzez wspólne działania, międzynarodowe warsztaty i konferencje”, wyjaśnia koordynatorka projektu.
Na szczególną uwagę zasługuje to, że w ramach projektu VIDIS powstało Centrum VIDIS – uznany na arenie międzynarodowej ośrodek badań i innowacji w zakresie monitorowania jakości powietrza. W centrum planowana jest realizacja nowych projektów takich jak WeBaSOOP, w ramach którego badane są źródła cząstek zawieszonych w powietrzu na Bałkanach, oraz powadzonego przez organizację EURAMET projektu FunSNM skupiającego się na badaniu podstawowych zasad metrologii sieci czujników.
Współpraca z organizacjami takimi jak UNICEF Serbia i gmina Nowy Sad zwiększyła również znaczenie społeczne projektu VIDIS.
Przed zakończeniem projektu, zaplanowanym na kwiecień 2024 roku, partnerzy projektu zamierzają kontynuować prace badawcze i zorganizować kilka ważnych wydarzeń, w tym szkołę letnią. Wyniki projektu posłużą społeczności naukowej. Powstanie także strategia badawcza Instytutu Vinča, opracowana z myślą o użytkownikach i partnerach spoza społeczności akademickiej.