PDF Basket
Jedną z największych przeszkód dla zrównoważonej urbanistyki jest brak bezpośredniego dostępu do danych środowiskowych w skali lokalnej. Wysiłki podjęte w ramach projektu CURE miały na celu rozwiązanie tego problemu poprzez wykorzystanie bardzo dużej ilości informacji zebranych dzięki realizacji programu obserwacji Ziemi Copernicus, jednego z komponentów Unijnego programu kosmicznego.
„Dzięki inicjatywie CURE możemy wspierać urbanistów w planowaniu przestrzennym związanym z użytkowaniem gruntów i transportem, ale także w planowaniu działań związanych z przystosowaniem do zmiany klimatu i łagodzeniem jej skutków w skali pojedynczej dzielnicy”, wyjaśnia koordynator projektu Nektarios Chrysoulakis, dyrektor ds. badań w greckiej Fundacji Badań i Technologii.
Jego zespół stworzył 360-stopniowy obraz środowisk miejskich oparty na danych pochodzących z czterech podstawowych usług programu Copernicus: usługi monitorowania obszarów lądowych (CLMS), usługi monitorowania atmosfery (CAMS), usługi w zakresie zmiany klimatu (C3S) i usługi w zakresie zarządzania kryzysowego (CEMS), które połączono z danymi z obserwacji Ziemi z innych źródeł zewnętrznych.
Dane te zostały następnie wykorzystane na potrzeby monitorowania czynników, takich jak zdrowie miast i środowisk społecznych, energia i ekonomia, które odgrywają ważną rolę w przystosowaniu się do zmiany klimatu i jej łagodzeniu.
Wzmocnienie pozycji miast
Kluczowym osiągnięciem projektu CURE było opracowanie przyjaznego dla użytkownika systemu internetowego opartego na portalu WEkEO, usłudze w zakresie dostępu do danych i informacji (DIAS), która umożliwia zainteresowanym stronom korzystanie z danych satelitarnych.
Portal ten zapewnił dostęp do 11 różnych aplikacji opracowanych przez zespół projektu CURE w odpowiedzi na wyzwania związane z odpornością miast na wysokie temperatury i emisje CO2, rozwiązaniami opartymi na przyrodzie, powodziami, osiadaniem terenu, komfortem termicznym, jakością powietrza i zdrowiem.
„Drobne firmy z sektora MŚP lub indywidualni urbaniści nie mogą zaczynać korzystania z podstawowych usług Copernicus od zera”, mówi Chrysoulakis. „Właśnie dlatego zebraliśmy, opracowaliśmy i udostępniliśmy platformę oraz środki, z których mogą korzystać twórcy aplikacji”.
Korzystając z danych gromadzonych w programie Copernicus, system CURE jest w stanie indywidualnie dostosowywać poszczególne aplikacje. Prace w projekcie wykraczały jednak poza same dane, gdyż zespół koncentrował się również na opracowaniu najlepszych praktyk w zakresie ich wdrażania w świecie rzeczywistym. Projekt CURE obejmował warsztaty i współpracę z 10 miastami pilotażowymi w całej Europie, dzięki czemu pomógł urbanistom i decydentom zintegrować dane z obserwacji Ziemi z ich procesami podejmowania decyzji.
Przykładem jest grecki Heraklion, największe miasto Krety, w którym dane z systemu CURE zostały wykorzystane do monitorowania przestrzenno-czasowego wzorca emisji CO2. Informacje te pomagają głównie w identyfikacji naturalnych i antropogenicznych źródeł i pochłaniaczy dwutlenku węgla oraz pracy nad strategiami zmniejszania emisyjności.
Z kolei władze hiszpańskiego miasta Vitoria-Gasteiz wykorzystały dane z projektu CURE do monitorowania zmian temperatury nawierzchni ulic. Informacje te pomagają zidentyfikować miejsca o najwyższych temperaturach i na tej podstawie zaplanować środki łagodzące z myślą o zrównoważonym rozwoju całego obszaru miejskiego.
Kolejnym przykładem jest Bristol w Zjednoczonym Królestwie, gdzie w ramach programu pilotażowego dane z systemu CURE są wykorzystywane do monitorowania stężenia tlenków azotu i cząstek stałych. Dane dotyczące jakości powietrza są wykorzystywane przez organy zdrowia publicznego oraz na potrzeby wdrażania ukierunkowanych środków umożliwiających zmniejszenie poziomu zanieczyszczenia w konkretnych sektorach.
Dalsze prace zostaną zrealizowane w takich miastach, jak Bazylea, Berlin, Kopenhaga, Ostrawa, Monachium, San Sebastián i Sofia.
Zrównoważony rozwój oparty na współpracy
Dzięki utworzeniu sieci miast pilotażowych i umożliwieniu im dzielenia się najlepszymi praktykami projekt przyczynił się do rozwoju współpracy i wymiany wiedzy w całej Europie. Takie podejście pozwala miastom uczyć się na doświadczeniach innych i opracowywać skuteczniejsze rozwiązania wspólnych wyzwań.
Ponadto w projekcie CURE uwzględniono dane typu open source i przyjazne dla użytkownika narzędzia, dzięki czemu mogą z nich korzystać szersze grupy odbiorców. W przyszłości nie tylko te największe miasta, ale również inne miejscowości, niezależnie od ich wielkości, będą mogły korzystać z narzędzi opracowanych w ramach projektu w celu zwiększenia swojej odporności. Jest to szczególnie ważna informacja dla mniejszych miast, które nie zawsze dysponują wystarczającymi środkami na zakup kosztownych systemów monitorowania.
Sukces projektu zyskał szerszy oddźwięk dzięki publikacjom naukowym i konferencjom, takim jak International Conference on Urban Climate, przyczyniając się do poszerzenia wiedzy w dziedzinie odporności miast. Jego owocem są także cenne zasoby, które będą wspierać wdrażanie założeń Misji UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu w miastach.
Nie ulega również wątpliwości, że osiągnięcia projektu CURE będą miały zastosowanie w dużo dłuższej perspektywie. Metodologia zastosowana w projekcie CURE stanowi bowiem cenny punkt wyjścia dla przyszłych inicjatyw, podczas gdy utworzona w jego ramach sieć miast pilotażowych zapewnia solidne podstawy do dalszej współpracy i wymiany wiedzy.
„Udowodniliśmy, że jest to możliwe”, podsumowuje Chrysoulakis. „Utorowaliśmy drogę, opracowaliśmy metody i poznaliśmy różne elementy tej układanki. Skala tego przedsięwzięcia może zostać zwiększona w ramach kolejnego projektu, jeśli Komisja Europejska zdecyduje się go przyjąć”.