PDF Basket
Wprawdzie stale rosnący popyt konsumentów na towary pomaga stymulować gospodarkę, jednak wytwarzanie tych towarów w sposób zrównoważony pozostaje wyzwaniem, ponieważ produkcja często opiera się na modelu „weź, zrób, wyrzuć”. Co więcej, dostępność surowców maleje, przepisy dotyczące ochrony środowiska stają się coraz bardziej rygorystyczne, a konsumenci coraz częściej oczekują bardziej ekologicznych produktów.
Praktyka systemów produkcji o obiegu zamkniętym stanowi więc atrakcyjną alternatywę z uwagi na optymalizację zasobów i redukcję odpadów. Jednak według Magnusa Wiktorssona, koordynatora projektu ReCiPSS, „badania pokazują, że podejścia te są często fragmentaryczne i złożone, a ich wdrożenie nie przebiega sprawnie”.
Aby zademonstrować, jak obieg zamknięty w produkcji może w znaczący sposób przyczynić się do uzyskania gospodarki o obiegu zamkniętym, zespół projektu ReCiPSS przekształcił modele biznesowe dwóch bardzo różnych branż – sprzętu AGD i rdzeni samochodowych (części regenerowanych) – wprowadzając rozwiązania produktowo-usługowe do obu sektorów.
Branże te wybrano, ponieważ różnią się pod względem tego, jak ściśle działają ich łańcuchy wartości. Producenci oryginalnego sprzętu (OEM), takiego jak AGD, zazwyczaj mają dużą kontrolę nad swoim łańcuchem wartości; z kolei w przypadku części samochodowych łańcuch ten jest bardziej złożony.
„Opracowując te dwa bardzo różne modele biznesowe, upewniliśmy się, że nasze zasady ekonomiczne mają zastosowanie do szeregu scenariuszy produkcyjnych”, wyjaśnia Farazee Asif, kierownik operacyjny ReCiPSS.
Rewolucja w toku
W ramach działania demonstracyjnego dla sprzętu AGD partner projektu, firma Gorenje, rozmieścił 333 specjalnie przystosowane pralki i suszarki z płatnością za pojedyncze użycie w Danii, Holandii, Słowenii i Szwecji (w domach prywatnych, akademikach i pralniach komunalnych).
Każde urządzenie zostało wyposażone w czujniki monitorujące w czasie rzeczywistym działanie pralek oraz statystyki cyklu prania (temperaturę, obciążenie itp.). Uzyskane w ten sposób dane są hostowane na platformie Internetu rzeczy. Dostęp do nich mają użytkownicy, producenci OEM i dostawcy usług. Informacje na platformie mogą służyć do wysyłania ostrzeżeń, gdy maszyny wymagają konserwacji, a także oferować użytkownikom wskazówki, np. jak oszczędzać energię.
„Zbadaliśmy również możliwości naprawy i recyklingu, tworząc infrastrukturę niezbędną do odnowienia każdego urządzenia co najmniej dwa razy, aby mogło dobrze funkcjonować przez trzy cykle życia – każdy po pięć lat”, dodaje Asif.
Rozwiązanie wydłuża żywotność każdego urządzenia, zwiększa ogólną wydajność wykorzystania zasobów, zmniejsza zanieczyszczenie i ilość odpadów, a jednocześnie sprawia, że pranie jest bardziej ekologiczne.
Wartość większa niż tylko suma składowych
Motoryzacyjne rozwiązanie demonstracyjne, które umożliwia handel częściami („rdzeniami”), wdrożył partner projektu, firma C-ECO. Rozwiązanie przetestowano w Niemczech. Obejmowało ono ofertę „zarządzanie jako usługa”, wspieraną przez platformę zarządzania danymi.
W porównaniu z działaniem demonstracyjnym dla sprzętu AGD, łańcuch wartości w handlu częściami samochodowymi jest bardziej skomplikowany – obejmuje zależność od osób trzecich w zakresie logistyki, dostaw i regeneracji. Ta złożoność zwiększa czas, koszty i zmienność jakości, sprawiając, że dla podmiotów zajmujących się produkcją i konserwacją pojazdów ponowne użycie części jest mniej atrakcyjne niż znalezienie nowych części.
Zespół projektu ReCiPSS upraszcza ten proces, włączając wszystkie etapy handlu rdzeniami – takie jak inspekcja, sortowanie i transport – w jednym miejscu, zapewniając jednocześnie, że informacje o rdzeniach są dostępne i wiarygodne.
Aby ocenić wydajność obu rozwiązań demonstracyjnych, opracowano pięć modeli symulacyjnych, które umożliwiły zespołowi eksperymentowanie z różnymi ustawieniami operacyjnymi, łańcuchem dostaw, kosztami cyklu życia i projektem produktu. Wyniki tych działań dostarczyły informacji na temat strategii marketingowych i strategii dotyczących przychodów.
„Oszacowaliśmy, że łącznie nasze 333 urządzenia piorące mogą generować przychody w wysokości 90–150 000 EUR rocznie, umożliwiając przy tym oszczędzenie czterech ton ekwiwalentu CO2 netto i 2,8–8,3 tony materiałów netto rocznie”, stwierdza Asif. „100 000 rdzeni zidentyfikowanych i ocenionych w ramach naszego motoryzacyjnego działania demonstracyjnego przyczyniło się do szacunkowych oszczędności w postaci 390 ton ekwiwalentu CO2 dzięki ulepszonej logistyce i 450 ton ekwiwalentu CO2 dzięki regeneracji”.
Od procesów do polityk
Dokument orientacyjny opracowany przez członków projektu ReCiPSS identyfikuje przeszkody napotykane podczas prób przyjęcia praktyk produkcji o obiegu zamkniętym i zawiera zalecenia dotyczące ram polityki produktowej. Pomogłoby to branżom i rządom w przejściu na gospodarkę o obiegu zamkniętym poprzez ulepszenie przepisów i zapewnienie większej pewności ekonomicznej producentom.
Koordynator projektu, Królewski Instytut Technologiczny KTH, wykorzystał już wyniki projektu z ReCiPSS, aby pomóc w opracowaniu normy „ISO 59010: Gospodarka o obiegu zamkniętym – wytyczne dotyczące modeli biznesowych i sieci wartości”. Wyniki te uwzględniały wnioski wyciągnięte z działań w ramach łańcucha wartości, takich jak projektowanie w obiegu zamkniętym, logistyka zwrotna, wydłużenie cyklu życia produktu i zarządzanie zasobami.
Partner Gorenje nadal gromadzi dane ze swoich urządzeń do prania działających w trybie „płatność za pojedyncze użycie”, aby informować o przyszłych innowacjach. Pełne komercyjne wdrożenie tego systemu planowane jest na 2024 rok.
Tymczasem „zarządzanie jako usługa” oferowane przez C-ECO w odniesieniu do rdzeni samochodowych jest już istotną częścią portfolio produktów firmy. Obaj testerzy rozwiązania demonstracyjnego nadal z niego korzystają, a towarzyszy im ponad 7 000 warsztatów samochodowych i nowo zarejestrowana firma.
„Ponieważ podejście to wzbudziło zainteresowanie poza przemysłem motoryzacyjnym, C-ECO kontynuuje prace nad dostosowaniem usługi i opracowaniem nowych funkcji, aby wykorzystać ten potencjał w innych sektorach, częściowo w ramach wspieranego przez UE projektu (DiCiM)”, podsumowuje Asif.