PDF Basket
Nie ma innego wyjścia. Jeśli świat w przyszłości ma nie przypominać gigantycznego śmietnika, przejście na produkty pochodzenia biologicznego jest koniecznością. Oznacza to stopniową rezygnację z produktów pochodzenia kopalnego na rzecz materiałów roślinnych i pochodzących z odpadów, budowanie biorafinerii wykorzystujących zasoby odnawialne w celu zastąpienia zakładów produkujących zanieczyszczenia, a także przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym.
Liczba wyzwań, którym trzeba stawić czoła, jest ogromna, niemniej inicjatywy takie jak finansowany ze środków UE projekt STAR-ProBio dają nadzieję na ich pokonanie. „Nasz projekt koncentrował się na programach oceny zrównoważonego rozwoju (etykiety, standardy i certyfikacje), a także na niepewności powiązanej z reakcją rynku na produkty”, opowiada Piergiuseppe Morone, profesor polityki ekonomicznej na rzymskim uniwersytecie Unitelma Sapienza oraz koordynator projektu.
Jeśli chodzi o to pierwsze zagadnienie, zespół pracujący nad projektem określił szereg wskaźników środowiskowych, społecznych i gospodarczych odnoszących się do zmiany użytkowania gruntów i zmiany modeli produkcji z liniowych na modele o obiegu zamkniętym. Z kolej w odniesieniu do niepewności twórcy projektu zbadali czynniki, które mogą skłaniać zarówno konsumentów, jak i producentów, by chętnie wybierali produkty pochodzenia biologicznego, w tym aspekty powiązane konkretnie z programami zrównoważonego rozwoju. Jak wyjaśnia Morone: „Przeprowadziliśmy trzystopniową ankietę obejmującą duży panel konsumentów i specjalistów. Pomogło nam to ustalić, w jaki sposób myślą oraz jak ich sposób myślenia wpływa na decyzje dotyczące zakupów. Dodatkowo przeprowadziliśmy eksperyment obejmujący 360 konsumentów w oddziale międzynarodowej firmy sprzedającej meble, wyposażenie i artykuły gospodarstwa domowego we Włoszech”.
Droga do zdobycia akceptacji klientów
Wyniki eksperymentu są całkiem interesujące. Wykazują istnienie „bonusu za ekologię”, czyli większej gotowości konsumentów do płacenia za produkty pochodzenia biologicznego niż za produkty tradycyjne, a także „bonusu za certyfikowaną ekologię”, co oznacza, że konsumenci są gotowi zapłacić jeszcze więcej za certyfikowane produkty pochodzenia biologicznego niż za produkty bez certyfikatu. „Eksperyment wykazuje również, że zapotrzebowanie na konwencjonalne produkty, na przykład mydło do rąk, opakowania na żywność czy kolorowe długopisy, jest zwykle bardziej elastyczne niż zapotrzebowanie na produkty pochodzenia biologicznego i certyfikowane produkty pochodzenia biologicznego. Oznacza to, że wprowadzenie instrumentu łączącego ekologiczne oznaczenie oparte na certyfikacji zrównoważonego rozwoju, podatku od konwencjonalnych produktów oraz dotacji dla certyfikowanych zrównoważonych produktów może ułatwić pozytywne przyjęcie certyfikowanych, zrównoważonych produktów pochodzenia biologicznego na rynku”, zauważa Morone.
W miarę realizacji projektu STAR-ProBio uzyskiwane wyniki regularnie przesyłano do oceny ustawodawcom, organizacjom pozarządowym (NGO), podmiotom z łańcucha wartości oraz stowarzyszeniom konsumentów. Prace trwały trzy lata. Ich efektem było stworzenie ram SAT-ProBio – projektu programów certyfikacji zrównoważonego rozwoju dla produktów pochodzenia biologicznego. Jak wyjaśnia Morone: „Ramy te obejmują dwa kluczowe narzędzia. Narzędzie certyfikacji zrównoważonego rozwoju opisuje metodologię SAT-ProBio oraz jej podstawy, dzięki czemu ramy można włączyć do stosowanego obecnie mechanizmu certyfikacji. Dodatkowo zintegrowane narzędzie oceny wspomaga firmy w ocenie określonych produktów pochodzenia biologicznego. Korzystając z niego, mogą wykryć obszary wymagające ulepszenia powiązane z 33 aspektami zrównoważonego rozwoju, w oparciu o 48 różnych wskaźników”.
Projekt zakończył się w kwietniu 2020 r., jednak nadal trwają prace nad przyspieszeniem tworzenia standardów dla produktów pochodzenia biologicznego. Ostatnie osiągnięcie konsorcjum to proces wstępnej standaryzacji bazujący na zintegrowanym narzędziu oceny i utworzony w grudniu 2020 r. we współpracy z Włoskim Krajowym Organem Normalizacyjnym. Przewiduje się, że proces ten zostanie zrealizowany i opublikowany doi końca 2021 r.