PDF Basket
Obszary wiejskie, zamieszkiwane przez 137 milionów osób, stanowią blisko połowę terytorium Unii Europejskiej. Nieustannie stawiają czoła wielu wyzwaniom środowiskowym i społeczno-gospodarczym, począwszy od skutków postępującej zmiany klimatu, a kończąc na braku dostępu do infrastruktury krytycznej.
Celem prac realizowanych w ramach projektu SHERPA było zgromadzenie wiedzy w celu opracowania ulepszonych zaleceń politycznych dla obszarów wiejskich. W ramach projektu powstało 41 lokalnych grup roboczych, w których skład weszło 630 osób z 20 państw w całej Europie. Te platformy obejmujące wiele podmiotów stanowiły otwarte fora wymiany pomysłów i poglądów.
Jak wyjaśnia Olivier Chartier, koordynator projektu i dyrektor ds. polityki i badań w spółce konsultingowej Ecorys: „Celem projektu SHERPA było zbudowanie autostrady między lokalnymi regionami i Brukselą. Udało nam się zwrócić uwagę na fakt, że mieszkańcy obszarów wiejskich i przedstawiciele społeczności lokalnych także mogą wpływać bezpośrednio na działania na szczeblu Unii Europejskiej”.
Zbierając informacje na temat lokalnych wyzwań i problemów, zespół projektu SHERPA zapoczątkował dwustronną wymianę informacji, która była nieodzownym elementem koncepcji zakładającej stymulowanie równoważonego rozwoju obszarów wiejskich poprzez podejmowanie świadomych decyzji politycznych opartych na danych i wiedzy.
Dzięki temu udało się także przeprowadzić dyskusje prowadzące do wniosków i ustaleń dotyczących poszczególnych obszarów i stojących przed nimi wyzwań, dzięki czemu wypracowane zalecenia polityczne odzwierciedlały rzeczywiste potrzeby społeczności, którym miały pomagać.
„Kluczowym elementem prac było poznawanie potrzeb ludzi zamieszkujących te obszary, a następnie przekazywanie ich wyżej”, zauważa Chartier. „Nie chodziło zresztą tylko o potrzeby, ale także o działania, które należało podjąć, aby poprawić warunki bytowe i wprowadzić zmiany w tych regionach”.
Odpowiednie tezy i informacje wprowadzające zostały przetłumaczone na miejscowe języki, a następnie rozpowszechnione w ramach wszystkich platform obejmujących tereny belgijskiej Walonii i Szkocji, aż po Jassy w Rumunii i portugalski region Alqueva. Celem tego działania było przeprowadzenia debat na szczeblu lokalnym. Wnioski i zalecenia wypracowane w ramach tych spotkań zostały następnie przekazane do platform na szczeblu unijnym i zebrane w dokumencie, na którym oparły się dalsze działania polityczne.
Nauka – Społeczeństwo – Polityka
Kluczem do sukcesu projektu SHERPA było stworzenie powiązań między światem nauki, społeczeństwem i polityką, czyli elementu, którego zdecydowanie brakowało w dotychczasowych działaniach. Nieocenione w tym zakresie okazały się działania realizowane w ramach platform.
Aby zapewnić reprezentację wszystkich trzech elementów, każde forum obejmowało naukowców, decydentów i lokalnych interesariuszy. Zastosowanie takiego podejścia gwarantowało, że wiedza opracowana przez badaczy docierała do decydentów, a rzeczywiste doświadczenia lokalnych mieszkańców stanowiły źródło danych dla przedstawicieli środowisk akademickich oraz sektora polityki.
Zdaniem Chartiera: „Organizacje społeczeństwa obywatelskiego, badacze i decydenci wspólnie omawiali przedstawiane zagadnienia, gromadząc dane i informacje na temat lokalnych obaw, problemów i wyzwań oraz określając priorytety działań. Współpraca była kluczem do sukcesu całej inicjatywy. Bez naszego projektu byłaby niemożliwa”.
To właśnie dążenie do konsensusu było jednym z głównych celów debat na temat dziesięciu różnych zagadnień realizowanych w trakcie trwania projektu, dotyczących wyzwań takich jak skutki zmiany klimatu, użytkowanie gruntów, wymiar społeczny na obszarach wiejskich oraz dywersyfikacja gospodarek wsi.
Choć prace realizowane w ramach projektu SHERPA dobiegły końca we wrześniu 2023 roku, nie oznacza to, że w tym momencie końca dobiegła też jego historia. Kontakty środowisk akademickich, społeczeństw oraz polityków będą kontynuowane w ramach szeregu platform pomimo zakończenia projektu. Minister ds. Wsi w belgijskiej Walonii zamierza włączyć platformę stworzoną w ramach projektu SHERPA do corocznych spotkań organizowanych przez władze lokalne i naukowców.
Innym ważnym rezultatem jest wkład zespołu projektu w realizację unijnej długoterminowej wizji dla obszarów wiejskich, która ma na celu wsparcie tych obszarów, a także zwiększenie ich odporności i zadbanie o dobrostan mieszkańców.
Za najważniejszy rezultat można jednak uznać fakt, że w ramach poszczególnych platform powstały trwałe więzi i relacje, które będą wywierać wpływ na polityki opracowywane z udziałem ludzi, którzy będą czerpać z nich największe korzyści.
Zdaniem Chartiera: „Dzięki projektowi SHERPA byliśmy w stanie powołać do życia społeczności, które będą funkcjonować wiele lat po zakończeniu prac – wszystko to dzięki relacjom, które udało się zbudować w czasie jego realizacji. Zbudowaliśmy sieć. Teraz wszystko w rękach ludzi”.