PDF Basket
Bijna de helft van het grondgebied van de EU bestaat uit plattelandsgebieden, waar in totaal 137 miljoen mensen wonen. Helaas hebben deze gebieden te maken met diverse ecologische en sociaaleconomische uitdagingen, van de gevolgen van klimaatverandering tot een gebrek aan essentiële infrastructuur.
Het doel van het SHERPA-project was om kennis te verzamelen om tot betere beleidsaanbevelingen voor plattelandsgebieden te komen. Het project zette 41 lokale groepen op, bestaande uit 630 mensen uit 20 verschillende landen in heel Europa. Deze Multi-Actor Platforms (MAP's) dienden als open fora voor de uitwisseling van ideeën en om te discussiëren.
Olivier Chartier, projectcoördinator en directeur beleid en onderzoek bij adviesbureau Ecorys, legt uit: "Het SHERPA-project was bedoeld om een snelle verbinding te creëren tussen plattelandsgebieden en Brussel. Het liet zien dat mensen in plattelandsgebieden en -gemeenschappen rechtstreeks op Europees niveau met elkaar in contact kunnen komen."
Door informatie over problemen te verzamelen die plaatselijk spelen, wist SHERPA uitwisseling in twee richtingen te creëren. Essentieel voor de opzet van het project om duurzame plattelandsontwikkeling te stimuleren door middel van op informatie gebaseerde beleidsbeslissingen.
Bovendien maakte het discussies en inzichten op maat mogelijk, specifiek voor elk afzonderlijk gebied, zodat beleidsaanbevelingen echt aansloten bij de realiteit en behoeften van de gemeenschappen waarvoor ze bedoeld waren.
"Het was van belang om aan de basis te ontdekken wat de behoeften van de mensen in deze gebieden zijn en hier vervolgens over te communiceren," merkt Chartier op. "En niet alleen over de behoeften, maar ook over wat er ondernomen moet worden om de omstandigheden te verbeteren en veranderingen door te voeren in de betreffende regio's."
Van Wallonië in België tot Schotland en van Iași in Roemenië tot de Portugese regio Alqueva werd een discussienota vertaald en verspreid naar elk van de MAP's voor debat op lokaal niveau. De conclusies en aanbevelingen van deze bijeenkomsten werden vervolgens doorgegeven aan een MAP op EU-niveau en samengebracht in een document dat wordt gebruikt als informatiebron voor beleid.
Wetenschap-Maatschappij-Beleid
Het succes van SHERPA was voor een groot deel te danken aan de koppeling tussen wetenschap, maatschappij en beleid, iets wat bij eerdere programma's lange tijd ontbrak. En de MAP's bleken van onschatbare waarde bij het dichten van deze kloof.
Om ervoor te zorgen dat alle drie de aspecten vertegenwoordigd waren, bestond elk forum uit wetenschappers, beleidsmakers en lokale belanghebbenden. Deze aanpak zorgde ervoor dat de kennis van onderzoekers doordrong tot de besluitvormers en dat de praktijkervaringen van de lokale bevolking gebruikt werden om onderzoek en beleid te onderbouwen.
Zoals Chartier zegt: "Maatschappelijke organisaties, onderzoekers en beleidsmakers - ze zaten allemaal samen aan tafel om een onderwerp te bespreken waarover overeenstemming moest worden bereikt, en om bewijsmateriaal te verzamelen om lokale zorgen en beleidsprioriteiten vorm te geven. Samenwerking was daarbij essentieel. Zonder dit project was dit niet mogelijk geweest."
Deze gedeelde consensus vormde de basis voor debatten over 10 verschillende onderwerpen tijdens de looptijd van het project, waarbij kwesties als klimaatverandering en landgebruik, sociale aspecten in plattelandsgebieden en de diversificatie van de plattelandseconomie aan bod kwamen.
Hoewel SHERPA in september 2023 afliep, is dit zeker niet het einde van het verhaal. In veel MAP's zullen de interacties tussen wetenschap, maatschappij en beleid ook na afloop van het project doorgaan. In België is de minister van Plattelandszaken in Wallonië van plan om het SHERPA-platform te integreren in jaarlijkse bijeenkomsten die worden georganiseerd door de lokale overheid en onderzoekers.
Een ander belangrijk resultaat is de bijdrage aan het lopende EU-initiatief langetermijnvisie voor plattelandsgebieden, dat tot doel heeft onze plattelandsgebieden sterker, meer verbonden, veerkrachtiger en welvarender te maken.
Maar het belangrijkste resultaat is misschien wel dat de MAP's voor hechte en duurzame connecties hebben gezorgd die ook in de toekomst van invloed zullen zijn op beleid, dat zodoende wordt ontwikkeld door degenen die er het meeste baat bij hebben.
Zoals Chartier het samenvat: "Met SHERPA hebben we gemeenschappen gecreëerd die nog lang na het project zullen voortleven – met name doordat er zoveel relaties zijn opgebouwd. Er is een netwerk gecreëerd, en nu zijn de mensen zelf aan zet."