PDF Basket
Pomimo znaczących postępów medycyny rak nadal pozostaje poważnym zagrożeniem. W wielu krajach choroby nowotworowe są drugą najczęstszą przyczyną śmierci, co sprawia, że stale istnieje potrzeba opracowywania nowych technik diagnostycznych i sposobów leczenia.
Koordynatorka projektu VACTRAIN i jednocześnie jego główna badaczka Maria Issagouliantis z Uniwersytetu Stradiņša w Rydze (RSU) na Łotwie stwierdza: „Rozwój immunoterapii (form leczenia, które wspomagają układ odpornościowy w zwalczaniu raka) oraz szczepionek to te obszary biotechnologii, w których obserwujemy największe nasilenie działań. W kręgach społecznych, politycznych i naukowych oczekuje się wyraźnego postępu w tym zakresie”.
Jednakże nim to nastąpi, konieczne jest odpowiednie rozpowszechnienie zaawansowanych badań i wprowadzenie nowych narzędzi terapeutycznych. Ma to kluczowe znaczenie, ponieważ zamknięcie wiedzy w kilku laboratoriach i instytucjach czy nawet w kilku krajach, nie pozwoli w pełni czerpać korzyści z wypływających z niej osiągnięć. Brak dostępu do wiedzy specjalistycznej w takich instytucjach oznacza, że młodzi badacze często czują pokusę kończenia nauki za granicą, co przyczynia się do emigracji wykształconej kadry naukowej z kraju.
Dzielenie się wiedzą i doświadczeniem
Zespół finansowanego ze środków UE projektu VACTRAIN ma za zadanie odnieść się do tego problemu przez tworzenie w krajowych instytucjach ośrodków wiedzy specjalistycznej. Issagouliantis wyjaśnia: „To nie był typowy projekt badawczy. Nie mierzyliśmy w rozwój czy zbadanie nowych immunoterapii lub szczepionek na raka. Chodziło nam raczej o zebranie doświadczeń z różnych krajów w celu uzyskania lepszych wyników w zakresie działania służby zdrowia, głównie na Łotwie, ale też w innych krajach”.
W tym celu w ramach finansowanego ze środków UE projektu VACTRAIN doszło do nawiązania współpracy między RSU, jednym z głównych i wiodących na Łotwie ośrodków biomedycznych i biotechnologicznych, z innymi instytucjami w całej Europie. Issagouliantis dodaje: „Uniwersytet oferuje znaczny potencjał badawczy oraz wiedzę specjalistyczną z zakresu medycyny. To sprawia, że RSU jest doskonałym partnerem badawczym”.
Podczas projektu nawiązano kontakty z dwoma uznanymi na całym świecie ośrodkami badawczymi – Wydziałem Mikrobiologii, Nowotworów i Biologii Komórkowej Instytutu Karolinska w Szwecji oraz Katedrą Biofizyki Ogólnej Uniwersytetu Łódzkiego w Polsce.
Issagouliantis mówi: „Oba ośrodki naukowe są centrami wiedzy specjalistycznej w zakresie projektowania, badania i stosowania klinicznego szerokiej gamy immunoterapii”. Do konsorcjum dołączył też Instytut Patologii Doświadczalnej, Onkologii i Radiologii im. Kavetsky’ego na Ukrainie (KIEPOR). Issagouliantis wyjaśnia: „Nasze działania doprowadziły do nawiązania współpracy między czterema partnerami. Dzięki prowadzonym warsztatom, kursom laboratoryjnym i szeroko zakrojonej wymianie kadry naukowej zacieśniliśmy wyraźnie więzi między tymi instytucjami”.
Promocja badań specjalistycznych
Wymiana doświadczeń i najlepszych praktyk przyczyniła się do wyspecjalizowania tych instytucji i zainspirowała dalsze inicjatywy. Przykładowo na RSU udało się zebrać zespół, który podjął pracę nad współczesnymi nanolekami i zdołał zdobyć ważne granty naukowe przydzielane przez Łotewską Radę Nauki.
Ponadto uruchomiono wyjątkową sieć transgranicznych badań naukowych, w które zaangażowali się studenci i naukowcy ze wszystkich czterech instytucji partnerskich. Jej celem ma być opracowanie łańcucha rozwoju nanomedycyny. Prowadzone w jej ramach badania doprowadziły do uzyskania grantów naukowych w zakresie projektowania i testowania opartych na DNA nanoleków na raka.
Issagouliantis stwierdza: „Wydaje mi się, że o wadze tego projektu najlepiej świadczy fakt, że konsorcja, w których członkami byli uczestnicy projekty VACTRAIN, zdobyły trzy międzynarodowe granty badawcze. Projekt VACTRAIN pomógł położyć podwaliny pod rozwój zaawansowanych badań na Łotwie”.
Bezpośrednim skutkiem partnerskiej współpracy nad projektem jest uzyskanie pierwszego europejskiego grantu przez jednego z samodzielnych badaczy, pracującego nad rozwojem nanoleków. Dwóch doktorantów, którzy brali udział w pracach prowadzonych w ramach projektu, właśnie kończy kurs studiów doktoranckich w zakresie badań nad nowotworami, ze spodziewaną obroną w 2021 roku.
Issagouliantis zauważa: „Ta wiedza specjalistyczna pomoże nam w przyszłości szkolić wykwalifikowaną kadrę naukową i utrzymać ją w kraju. To ważne dla rozwoju badań i dbałości o zdrowie naszych obywateli. Z ośmiu studentów biorących udział w projekcie tylko jeden zdecydował się na kontynuację nauki za granicą. Dając możliwość rozwoju kariery zawodowej, będziemy mogli utrzymać specjalistów w kraju”.
Kariera samej Issagouliantis również nabrała w wyniku tych działań rozpędu. Uczona podsumowuje: „W 2018 roku otrzymałam awans na pozycję głównego badacza w RSU, który to kontrakt przedłużono w roku 2020. Zdobyłam też dwuletni grant na badania nad immunoterapią z Łotewskiego Funduszu Naukowego na lata 2018–2020”.