PDF Basket
Zmiana klimatu prowadzi do ocieplania rejonów arktycznych w dużo szybszym tempie niż w przypadku któregokolwiek innego regionu na naszej planecie, co prowadzi do szybkiego topnienia wiecznej zmarzliny. Ze względu na fakt, że większość działalności człowieka w Arktyce ma miejsce wzdłuż wybrzeży pokrytych wieczną zmarzliną, zjawiska te prowadzą do kluczowych zmian mających duży wpływ na różnorodność biologiczną i społeczności ludzkie.
Rozmarzanie wiecznej zmarzliny niesie za sobą różnorakie skutki. Rozmarzająca gleba jest podatna na erozję, która prowadzi do utraty gruntów, a wody przybrzeżne są zalewane substancjami odżywczymi i osadami. Dostęp do lodu morskiego, który ma kluczowe znaczenie zarówno dla organizmów morskich, jak i tradycyjnych społeczności utrzymujących się dzięki polowaniu i połowom ryb, także ulega zmianom. Rozmarzanie wiecznej zmarzliny zagraża także infrastrukturze w Arktyce, powodując niestabilność gruntu.
„Występowanie tych zagrożeń ma różne konsekwencje dla społeczności, które wymagają już istniejących lub potrzebnych działań w zakresie adaptacji”, wyjaśnia Hugues Lantuit, kierownik grupy badawczej zajmującej się erozją wybrzeży Arktyki w Instytucie im. Alfreda Wegenera i koordynator projektu Nunataryuk.
Zespół projektu Nunataryuk połączył czołowych światowych ekspertów w dziedzinie nauk przyrodniczych i społeczno-ekonomicznych w celu zbadania pełnego wpływu rozmarzania przybrzeżnej i podmorskiej wiecznej zmarzliny.
Mapowanie podmorskiej wiecznej zmarzliny i lokalnych zasobów wiedzy
Pierwszym krokiem badaczy zgromadzonych wokół projektu Nunataryuk było zmapowanie przestrzennego zasięgu podmorskiej wiecznej zmarzliny na arktycznym szelfie kontynentalnym. Prace opierały się na to oparte na modelowaniu całej Arktyki, a wyniki zostały zweryfikowane lokalnie przy użyciu danych z odwiertów.
„Dzięki wiedzy na temat zasobów dwutlenku węgla zmagazynowanych w podmorskiej wiecznej zmarzlinie oraz zarówno obecnego, jak i przyszłego tempa rozmarzania, jesteśmy w stanie skuteczniej określić wpływ tego procesu na globalny klimat. Sam proces jest niezaprzeczalny", dodaje Lantuit.
Zarówno badania terenowe, jak i modelowanie, miały kluczowe znaczenie dla projektu. Dzięki nim badacze poznali powiązania między wieczną zmarzliną i klimatem, a także wypełnili luki w naszej wiedzy i na mapach. Praca naukowców była dodatkowo oparta w dużym stopniu na konsultacjach z miejscową ludnością wchodzącą w skład społeczności przybrzeżnych Arktyki.
Następny etap badań objął opracowanie koncepcyjnych ram ryzyka w wyniku współpracy między badaczami projektu Nunataryuk i mieszkańcami. Ramy te stanowiły podstawę do określenia skutków, zagrożeń i strategii adaptacyjnych dla arktycznego wybrzeża pokrytego wieczną zmarzliną.
Dzięki współpracy z mieszkańcami tych terenów, w oparciu o wypracowane ramy ryzyka, badacze projektu Nunataryuk wskazali następnie szereg głównych obszarów życia dotkniętych skutkami rozmarzania wiecznej zmarzliny w czterech regionach wzdłuż wybrzeża Arktyki – Ilulissat i Qeqertarsuaq w zachodniej Grenlandii, Longyearbyen na Svalbardzie, w basenie Morza Beauforta i delcie rzeki Mackenzie w Kanadzie, a także w północnej Jakucji na terenie Rosji.
Pierwsza mapa wiecznej zmarzliny w Arktyce
Jednym z najważniejszych osiągnięć projektu było opracowanie pierwszego atlasu map wiecznej zmarzliny w Arktyce i poza jej obszarem, zatytułowanego Arctic Permafrost Atlas.
Zbiór ten gromadzi całość dostępnej wiedzy na temat wiecznej zmarzliny, łącząc ustalenia badaczy projektu Nunataryuk, doświadczenia lokalnych społeczności i informacje zgromadzone przez społeczność naukową.
„To publikacja na czasie, która powstała dzięki entuzjazmowi jej autorów i współtwórców", zauważa Lantuit. „Niemal sto osób uczestniczyło w procesie jej powstania, dzięki czemu udało się opracować doskonały opis wiecznej zmarzliny oparty na mapach, słowach, sztuce i historii”.
Atlas, który nie jest wyłącznie opracowaniem akademickim w tradycyjnym znaczeniu tego słowa, gromadzi wiedzę badaczy, wypowiedzi rdzennej ludności i mieszkańców tych obszarów, a także lokalnych praktyków, zapewniając holistyczne i integracyjne spojrzenie na dzisiejsze wyzwania dotyczące krainy wiecznej zmarzliny.
„Mamy nadzieję, że to wyjątkowe źródło informacji na temat wiecznej zmarzliny zapoczątkuje dyskusję i działania w kierunku bardziej zrównoważonego zarządzania naszym klimatem i środowiskiem”, mówi Lantuit.
Stała sieć badawcza w Arktyce
W ramach projektu powstała również prężna sieć łącząca badaczy i przedstawicieli lokalnych społeczności w Arktyce. „Było to możliwe wyłącznie dzięki budowaniu zaufania i długoterminowej współpracy”, wyjaśnia Lantuit.
W oparciu o te partnerstwa zespół uzyskał finansowanie na realizację kolejnego projektu – ILLUQ, w ramach którego powstanie pierwsze holistyczne podejście do rozmarzania wiecznej zmarzliny, zanieczyszczenia, zdrowia i dobrostanu w Arktyce.