PDF Basket
Sinds de industriële revolutie is er sprake van een gestage migratie van Europese burgers van het platteland naar stedelijke gebieden. Dit lijkt maar niet te stoppen: de verstedelijking zal in 2050 naar verwachting toenemen tot 83,7%. Plattelandsregio's hebben zwaar te lijden onder dit verlies van inwoners, met meer armoede en sociale achteruitgang tot gevolg.
Om dit probleem op te lossen heeft het RURALIZATION-project zich tot doel gesteld om onze landelijke regio's om te vormen tot een bruisende en levensvatbare thuishaven voor de jongere generaties. Het begint met het begrijpen van de behoeften en ambities van jonge mensen. Projectcoördinator Willem Korthals Altes legt uit: "We vroegen meer dan 2000 jongeren in 20 regio's naar hun droomtoekomst over 15 jaar. We hebben ze gevraagd waar ze willen wonen, hoe ze de kost willen verdienen, wat hun favoriete levensstijl is, enzovoort."
Door deze wensen af te zetten tegen bestaand beleid en de obstakels die de verwezenlijking ervan in de weg staan, heeft dit project een realistisch, inclusief en haalbaar stappenplan ontworpen om jonge mensen naar plattelandsgebieden te halen.
Megatrends en zwakke signalen
Een van de grootste successen van het project zijn de 60 trendkaarten met megatrends (die in de meeste van de 20 onderzochte regio's spelen), trends (ontwikkelingen in specifieke regio's) en zwakke signalen (symptomen voor verandering in specifieke regio's).
De trendkaarten vormen een echte inventarisatie van de dromen van jongeren en ontkrachten grotendeels de mythe dat jongeren niet op het platteland willen wonen. "Het is niet waar dat de meeste jongeren alleen maar dromen van een leven in de stad, en hoewel sommige vroegere trends ongunstig zijn geweest voor plattelandsgebieden, zien we nu nieuwe kansen die met het juiste beleid en de juiste stimuleringsmaatregelen kunnen worden aangeboord," zegt Korthals Altes.
Hoewel megatrends in het algemeen lijken te domineren, wijst Korthals Altes erop dat ze niet altijd het volledige plaatje weergeven: "Veel van de zwakke signalen die we hebben gezien, zijn veel interessanter dan de megatrends. Bij trendanalyse is het dus goed om rekening te houden met zwakke signalen," legt hij uit.
Beleidsinstrumenten voor plattelandsvernieuwing
Onderzoekers ontdekten dat er nieuwe instrumenten voor landverwerving nodig zijn voor de nieuwe uitdagingen waar plattelandsgebieden voor staan. Er zijn dertig casestudies uitgevoerd naar veelbelovende praktijken om land te verwerven, zowel onder nieuwkomers op het platteland, nieuwkomers in de landbouw en mensen die land hebben geërfd.
Korthals Altes en zijn team hebben verder 12 beleidsaanbevelingen geformuleerd gericht op het ondersteunen van generatiewisseling, het herkennen van zwakke signalen, het bevorderen van ecologische landbouw en het verbeteren van de toegang tot land. Er is ook een handboek voor plaatselijke overheden ontstaan, waarin specifiek wordt ingegaan op de toegang tot land als cruciale factor voor plattelandsvernieuwing.
Het RURALIZATION-team heeft veel tijd besteed aan het bewerkstelligen van concrete veranderingen op lokaal niveau. "Alle uitkomsten zijn besproken met relevante belanghebbenden," merkt Korthals Altes op. "Door samenwerking, vooral met netwerken zoals het Access To Land-netwerk, worden de resultaten van het project actief verspreid."
Het projectteam lanceerde 10 proefprojecten met betrekking tot verwerving van land en landschapsbeheer, waarbij werd onderzocht hoe het best met kwesties als erfenis, intensivering van de landbouw, grondspeculatie, biodiversiteit en innovatieve eigendomsstructuren kan worden omgegaan.
Het team ontwikkelde ook een grootschalige open online cursus die gehost wordt door de Technische Universiteit Delft in Nederland. Deze cursus is ontworpen voor professionals op het gebied van plattelandsontwikkeling en helpt de deelnemers om trends en de dynamiek in plattelandsregio's te analyseren en vervolgens ideeën, strategieën en acties te formuleren om plattelandsontwikkeling te stimuleren met speciale aandacht voor jongere generaties.
Al heeft het samenwerkingsverband geen plannen voor een vervolgproject, individuele partners nemen de ideeën wel over. Enkele voorbeelden zijn het Access to Land-netwerk of het project van de Universiteit van Galway rond door vrouwen geleide initiatieven in de landbouw en op het platteland.
Samenvattend biedt de aanpak van het RURALIZATION-project een sprankje hoop voor de verjonging van plattelandsgebieden. Door de wensen van jonge generaties op de voorgrond te plaatsen, zou dit project wel eens het begin voor de verandering kunnen zijn die het platteland nodig heeft.