PDF Basket
Céard iad na tréithe is coiteann d’athrú aeráide, do dhobharshaothrú, do sholáthar bia agus do shláinte an duine? Freagra:d”fhéadfadh siad uile tairbhiú de mhicribhithóim, de réir comhordaitheoir tionscadail MASTER.
Is í aidhm fhoriomlán an tionscadail ná cur chuige domhanda a ghlacadh chun táirgí, bianna, fodair, seirbhísí agus próisis nithiúla a fhorbairt ag a mbeidh ard-acmhainneacht chun cainníocht, cáilíocht agus sábháilteacht bia a fheabhsú,” a deir Paul Cotter, ceannasaí na n-eolaíochtaí bitheacha agus príomhoifigeach sinsearach taighde ag Ionad Taighde Bia Teagasc in Éirinn.
Mar a mhíníonn an tUasal Cotter, is éard atá i micribhithóim ná cnuasach de na miocrorgánaigh go léir a bhfuil cónaí orthu i dtimpeallacht ar leith. Tá ról tábhachtach ag an micribhithóim puóig – lena n-áirítear baictéir, aircéabaictéir, fungais agus víris – maidir le díleá an bhia a ithimid, chun sinn a chosaint ar ghalair agus maidir le táirgeadh na vitimíní a chuidíonn linn bheith sláintiúil.
Ach is féidir micribhithóim a fháil freisin ar fud ilshlabhraí bia, ar ilshlabhraí iad atá idirnasctha go minic. Áirítear orthu sin micribhithóim a bhaineann le hainmhithe feirme agus barra plandaí, na miocrorgánaigh a chónaíonn i dtimpeallachtaí fisiceacha mar ithir agus uisce, agus iad siúd a úsáidtear go díreach chun arán, alcól agus táirgí eile a choipeadh.
“Trí leas a bhaint as cumhacht na micribhithóim seo, trí theicneolaíochtaí nua agus taighde ceannródaíoch, is féidir linn sláinte agus athléimneacht iasc, plandaí, ithreach, ainmhithe agus an duine a fheabhsú - rud a chuireann athrú as éadan ar ár mbiashlabhraí,” a deir an tUasal Cotter, a bhí ina chomhordaitheoir ar an tionscadal.
Bó níos fearr a phórú
Trí mhianadóireacht a dhéanamh ar shonraí maidir le micribhithóim agus uirlisí mórshonraí a fhorbairt chun an t-idirghaolmhaireacht idir micribhithóim a shainaithint, tá feabhsuithe tábhachtacha curtha i gcrích leis an tionscadal MASTER ar an mbiashlabhra, agus iad ag tacú le cur i bhfeidhm na straitéise ‘ón bhfeirm go dtí an forc’.
Ceann de na feabhsuithe sin is ea cur ar chumas póraitheoirí eallaigh ainmhithe a astaíonn níos lú meatán a tháirgeadh. Rinneadh imscrúdú sa taighde sin ar an ról atá ag aiste bia, géineolaíocht óstaigh, éifeachtúlacht beathaithe, agus micribhithóim rumen ar aschuir comhshaoil i gcás eallaigh mhairteola.
I gcaitheamh roinnt blianta, bhailigh taighdeoirí sonraí meatáin ó níos mó ná 1 500 bó agus sonraí feidhmíochta maidir le níos mó ná 3 000 ionchur beathaithe. Cuireadh an fhaisnéis seo le chéile chun an chéad bhunachar sonraí riamh a chruthú maidir le tairbh a phórú bunaithe ar aschur meatáin a sleachta.
“Go bunúsach, ciallaíonn sé sin gur féidir linn anois eallach a roghnú chun aschur meatáin a laghdú,” arsa Stuart Kirwan, taighdeoir eile de chuid Teagasc.
“D’fhéadfaí an dul chun cinn seo a chur i dteannta le forbairtí eile ó thionscadal MASTER a thuilleadh chun aschuir meatáin a laghdú amach anseo,” arsa an tUasal Cotter.
Pataiginí a choinneáil amach as dobharshaothrú
Chuidigh obair an tionscadail freisin le dobharshaothrú a dhéanamh níos inbhuanaithe trí réiteach a fhorbairt chun pataiginí éisc a bhrath go tapa.
“Tá an poitéinseal ag dobharshaothrú, nó ag tógáil éisc nó orgánaigh uisceacha eile in umair mhóra nó i bpinn farraige, go leor bia d’ardchaighdeán a tháirgeadh ar bhealach inbhuanaithe,” a deir René Groben, bainisteoir tionscadail micribhitheolaíochta ag Matís, duine de 29 comhpháirtí an tionscadail.
Ar cheann de na príomhdhúshláin atá roimh fheirmeoireacht uisceach, áfach, tá pataiginí a scaipeann go tapa i measc daonraí ard-dlúis. Leis an tionscadal MASTER forbraíodh córas monatóireachta atá in ann faisnéis thapa agus iontaofa a sholáthar d'fheirmeoirí éisc maidir le tarlú, déine agus cineál na bpataiginí atá i láthair ar fheirm, agus cibé acu an bhfuil gá le bearta a ghlacadh chun sláinte an stoic éisc agus na dtomhaltóirí a chosaint.
De réir Groben, tá go leor buntáistí ag baint leis an réiteach seo “Is féidir leis an réiteach seo na miocrorgánaigh go léir a shainaithint le chéile, agus oibríonn sé le raon leathan de chineálacha samplaí a bhaineann le dobharshaothrú, lena n-áirítear samplaí uisce, fíocháin éisc, agus an bithscagaire ó umair,” a mhíníonn sé. Is féidir na tástálacha seo a dhéanamh ar an láthair freisin, rud a chiallaíonn gur féidir torthaí a fháil laistigh de roinnt uaireanta, feabhas suntasach ar an aga a éilíonn modhanna tástála traidisiúnta.
Bia na hEorpa a dhéanamh níos folláine agus níos inbhuanaithe
I measc na nuálaíochtaí eile a thig as an tionscadal MASTER tá teicneolaíocht nua chun pataiginí a bhrath san ithir, teicneolaíochtaí chun DNA baictéarach ó phlandaí a shaibhriú go roghnach, agus straitéisí le haghaidh bithleasaithe feabhsaithe bia mara agus feola.
Ina theannta sin, rinne an tionscadal bailíochtú ar nós imeachta chun micribhithóim a mhapáil sa tionscal bia, optamú próisis a chur chun cinn, dramhaíl a laghdú agus cáilíocht agus sábháilteacht bia a fheabhsú. D'éirigh le taighdeoirí fiú na hidirnaisc idir táirgí bia, cothaithigh, miocrorgánaigh agus an gut daonna a mhapáil - ag leagan an bhunsraith do mholtaí aiste bia a úsáideann modhnú micribhithóim gut chun ár sláinte iomlán a fheabhsú.
Cé go bhfuil siad éagsúil, beidh bianna níos sláintiúla agus níos inbhuanaithe mar thoradh ar gach ceann de na torthaí seo a thairgeann leibhéal níos airde cáilíochta, sábháilteachta agus seilfré. “Beidh impleachtaí móra ag na torthaí seo, ag cur lenár dtuiscint ar na micribhithóim a bhaineann le slabhraí bia agus ag tabhairt aghaidh ar phríomhdhúshláin shochaíocha amhail slándáil bia agus cothaithe, sláinte agus folláine, bainistiú dramhaíola bia, agus oiriúnú agus maolú ar an athrú aeráide,” a deir Cotter mar fhocal scoir.