PDF Basket
Η αστικοποίηση, η εκβιομηχάνιση και η κλιματική αλλαγή αυξάνουν την απειλή, τη συχνότητα και τον αντίκτυπο των καταστροφών μεγάλης κλίμακας, συμπεριλαμβανομένων των σεισμών, των χημικών διαρροών, των πλημμυρών και των τρομοκρατικών επιθέσεων. H έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών των γεγονότων έχει ζωτική σημασία για τον περιορισμό των επιπτώσεων και του αριθμού των θυμάτων.
Οι ομάδες πρώτης ανταπόκρισης και διάσωσης πρέπει να είναι εξοπλισμένες με εργαλεία αιχμής και εξειδικευμένα όργανα προκειμένου να ενισχύουν τις δυνατότητές τους. Ωστόσο, οι ομάδες διάσωσης των κρατών μελών χρησιμοποιούν τόσο διαφορετικές επιχειρησιακές μεθόδους και εργαλεία που συχνά είναι δύσκολο να συνεργαστούν, ιδίως σε περιστατικά μαζικών ατυχημάτων.
«Οι ομάδες πρώτης ανταπόκρισης δεν διαθέτουν κοινούς διαύλους παρακολούθησης και επικοινωνίας, ενώ οι τρέχοντες φορείς διακυβέρνησης δεν αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες όπως η συνεργασία μεταξύ διαφορετικών ομάδων, η κατανομή πόρων και ο επιχειρησιακός σχεδιασμός», εξηγεί ο Χρήστος Ντάνος, διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και συντονιστής του έργου. «Συχνά βλέπουμε τους διασώστες να βασίζονται στη δική τους κρίση και στον βασικό προστατευτικό εξοπλισμό τους αντί να επωφελούνται από υποστηρικτικές τεχνολογίες αιχμής».
Ηλεκτρονική μύτη
Η κοινοπραξία Search and Rescue, η οποία αποτελείται από 28 εταίρους 12 κρατών μελών της ΕΕ, αξιοποίησε την εμπειρογνωμοσύνη και την υποδομή προηγούμενων έργων [βλ. ενδεικτικά CONCORDE και IMPRESS] για να δημιουργήσει το δικό της σύνολο εργαλείων και τεχνολογιών πρώτης ανταπόκρισης.
Η ομάδα υιοθέτησε και διεύρυνε τις δυνατότητες της εξαιρετικά διαλειτουργικής, αρθρωτής και ανοικτής πλατφόρμας λογισμικού του CONCORDE για επικοινωνία και συντονισμό με σκοπό την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, καθιστώντας την πιο ευέλικτη και επεκτάσιμη. Με την πρακτική αυτή δόθηκε η δυνατότητα για πιο αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ διαφορετικών ομάδων σε επτά πιλοτικά σενάρια μεγάλης κλίμακας. Θα διευκολύνει επίσης τους διαχειριστές της αντιμετώπισης καταστροφών να υιοθετήσουν στο μέλλον νέες τεχνολογίες και έτοιμες λύσεις.
Η κοινοπραξία ανέπτυξε επίσης μια σειρά νέων τεχνολογιών και εφευρέσεων. Αυτές περιλαμβάνουν «έξυπνες» στολές με ενσωματωμένους αισθητήρες που παρακολουθούν την κατάσταση της υγείας των ανταποκριτών και τις περιβαλλοντικές συνθήκες, έξυπνα γυαλιά, αισθητήρες που μπορούν να ανιχνεύσουν ακτινοβολία και πολλαπλά επικίνδυνα αέρια, ένα κιτ διάσωσης ειδικά σχεδιασμένο για την απομάκρυνση μικρών παιδιών από ζώνες καταστροφών, εφαρμογές smartphone για εθελοντές, μια πλατφόρμα ηλεκτρονικής μάθησης για τους πρώτους ανταποκριτές, ένα κέντρο ελέγχου μικτής πραγματικότητας για τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων και πολλά άλλα. «Κατασκευάσαμε επίσης ένα αυτόνομο ρομπότ», αναφέρει ο κ. Ντάνος, «εξοπλισμένο με ένα φασματόμετρο μάζας ικανό να λειτουργήσει όπως η μύτη ενός σκύλου».
Η ομάδα δοκίμασε όλες αυτές τις τεχνολογίες σε ασκήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη, με συνολικά 716 συμμετέχοντες. «Οι ασκήσεις αυτές επικεντρώθηκαν σε συγκεκριμένες περιπτώσεις χρήσης, όπως σεισμοί, πλημμύρες, διασώσεις σε βουνά και δασικές πυρκαγιές», προσθέτει ο κ. Ντάνος. Η αξιολόγηση και η συνεχής βελτίωση είχαν καθοριστική σημασία ενώ η διαρκής συνεργασία μεταξύ ερευνητών και τελικών χρηστών οδήγησε σε σημαντική πρόοδο. Οι ασκήσεις αυτές όχι μόνο επιβεβαίωσαν την αποτελεσματικότητα των τεχνολογιών του έργου Search and Rescue αλλά άνοιξαν επίσης τον δρόμο για την απρόσκοπτη ενσωμάτωσή τους στα υφιστάμενα συστήματα διαχείρισης καταστροφών.
Ανοίγοντας τον δρόμο για την πρόοδο
Καθώς το έργο οδεύει ήδη προς ευρύτερη εφαρμογή, ο κ. Ντάνος τονίζει τη σημασία της διαρκούς συνεργασίας με τους ενδιαφερόμενους φορείς. «Η στενή συνεργασία μεταξύ των ερευνητών, των καινοτόμων φορέων, των επαγγελματιών της δημόσιας ασφάλειας, των φορέων χάραξης πολιτικής και της κοινωνίας στο σύνολό της είναι επιτακτική», σημειώνει. Με την προώθηση συνεργασιών και την εξασφάλιση περαιτέρω χρηματοδότησης, το έργο αποσκοπεί στη βελτιστοποίηση των τεχνολογιών του και στη διευκόλυνση της μετάβασής τους από πρωτότυπα σε προϊόντα έτοιμα για την αγορά.
Το έργο Search and Rescue σηματοδοτεί αλλαγή παραδείγματος στον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη προσεγγίζει τη διαχείριση των καταστροφών. Αξιοποιώντας τη δύναμη της τεχνολογίας και προωθώντας τη διασυνοριακή συνεργασία, προσφέρει μια ματιά σε ένα μέλλον όπου οι υπηρεσίες πρώτης ανταπόκρισης θα είναι εξοπλισμένες με τα εργαλεία και τις γνώσεις που χρειάζονται για να μετριαστούν οι επιπτώσεις των καταστροφών και να σωθούν ζωές.
Με την ετοιμότητα αυτή θα αυξηθεί η ανθεκτικότητα των κρατών μελών της ΕΕ έναντι των επιπτώσεων των καταστροφών, θα σωθούν ζωές και θα μειωθεί ο χρόνος που χρειάζονται οι κοινότητες για να ανακάμψουν.