PDF Basket
Według ustaleń oraz przeprowadzonych badań znacząca liczba dzieci migrantów i uchodźców mieszkających w Europie zmaga się z problemem niezaspokojonych podstawowych potrzeb w zakresie edukacji oraz wsparcia socjalnego. Ze względu na stale rosnącą liczbę osób ubiegających się o azyl i uchodźców na całym świecie, potrzeba zapewnienia skuteczniejszych praktyk w obszarach edukacji oraz zdrowia psychicznego w europejskich szkołach i instytucjach edukacyjnych staje się coraz bardziej paląca.
To właśnie ona doprowadziła do rozpoczęcia prac związanych z projektem REFUGE-ED. „Naszym celem jest wspieranie dynamicznej integracji dzieci należących do nowo przybyłych grup migrantów, dzieci uchodźców i osób ubiegających się o azyl oraz osób małoletnich bez opieki w szkołach”, wyjaśnia Teresa Sordé Martí, koordynatorka projektu z ramienia Uniwersytetu w Barcelonie. „Jesteśmy przekonani, że dzięki edukacji możemy dbać o zdrowie psychiczne dzieci uchodźców, a nawet poprawić ich sytuację, jeśli wprowadzimy odpowiednie działania. Mamy także na uwadze, że dostęp do wysokiej jakości edukacji, dobre samopoczucie emocjonalne oraz wzbudzanie poczucia przynależności mają kluczowe znaczenie dla ich integracji”.
Innowacje sprzyjają integracji
Sordé Martí podkreśla wyjątkowość podejścia zastosowanego przez uczestników projektu REFUGE-ED. „Prace realizowane w ramach naszego projektu opierają się na wcześniejszych badaniach, co oznacza, że stosujemy praktyki, których skuteczność w walce z wykluczeniem jest już znana i potwierdzona. Są one oparte na efektywnych działaniach edukacyjnych oraz podejściach w zakresie wsparcia zdrowia psychicznego i psychospołecznego”, wyjaśnia badaczka. Dotychczas udało się potwierdzić pozytywny wpływ społeczny tych rozwiązań w przeszło 10 000 ośrodków na całym świecie.
Na tym jednak nie kończy się innowacyjny charakter rozwiązań wykorzystanych w ramach projektu REFUGE-ED. Dzięki połączeniu dwóch kluczowych obszarów związanych z integracją, czyli zdrowia psychicznego oraz edukacji, a także promowaniu dynamicznego i dwukierunkowego procesu integracji, projekt odpowiadał zarówno na potrzeby migrantów, jak i szerszych społeczności, do których dołączali.
Warto także dodać, że projekt REFUGE-ED był pierwszym przykładem zastosowania nowej metody nazwanej „procesem współtworzenia opartym na dialogu” (ang. dialogic co-creation process), która opiera się na siedmiu podstawowych zasadach – egalitarnym dialogu, inteligencji kulturowej, zmienianiu wyzwań w możliwości, instrumentalnym wymiarze edukacji, budowaniu sensu, solidarności oraz równości różnic.
Dzięki zastosowaniu tego rodzaju zbiorowego podejścia, wszyscy interesariusze skupieni wokół inicjatywy, w tym dzieci, ich rodziny, nauczyciele oraz społeczności, miały możliwość wzięcia aktywnego udziału w procesach decyzyjnych.
Pilotażowe zmiany
Dotychczas programy pilotażowe realizowane w ramach projektu REFUGE-ED zostały przeprowadzone w 46 lokalizacjach w siedmiu krajach – Bułgarii, Danii, Grecji, Irlandii, Hiszpanii, Szwecji oraz we Włoszech. Każda z lokalizacji została wybrana zgodnie ze strategią zakładającą uwzględnienie wielu zróżnicowanych kontekstów migracji do Europy, a także formalnych i nieformalnych środowisk edukacyjnych, w tym obozów i ośrodków dla uchodźców, a także domów kultury oraz centrów kulturalno-oświatowych.
„Działania pilotażowe zrealizowane w ramach projektu podkreśliły możliwości w zakresie łączenia aspektów dotyczących edukacji oraz zdrowia psychicznego, które są kluczowe z punktu widzenia zapewnienia dobrego samopoczucia dzieci migrantów”, dodaje Sordé Martí. Badaczka z optymizmem wskazuje na skutki społeczne projektu. Już na etapie wstępnego podsumowania rezultatów widoczne jest zmniejszenie liczby uczniów przedwcześnie kończących naukę, większe aspiracje dzieci na przyszłość i lepsze relacje społeczne.
W jednej ze szkół pilotażowych na terenie Hiszpanii po wdrożeniu praktyk opracowanych w ramach REFUGE-ED badacze zaobserwowali zmniejszenie liczby konfliktów o ponad 60 %. Z kolei w Szwecji uwzględnienie i czerpanie z dorobku kulturowego dzieci migrantów przyczyniło się do znacznego podniesienia ich samooceny i zainteresowania nauką.
„Zależy nam na tym, żeby nie tylko pomagać tym dzieciom – chcemy wywołać także skutki pośrednie, które będą miały pozytywny wpływ na ich rodziny, nauczycieli i szeroko pojęte społeczności”, wyjaśnia Sordé Martí.
Chcąc przyczynić się do wprowadzenia trwałych zmian, w ramach projektu badacze opracowali i przedstawili platformę wymiany wiedzy nazwaną Brokering Knowledge Platform. Rozwiązanie pozwoli na wymianę i wdrażanie najlepszych i najskuteczniejszych praktyk bez potrzeby pozyskiwania dodatkowych zasobów.
Dalsze działania
Biorąc pod uwagę plany pozyskania dodatkowych środków oraz nadzieje na rozszerzenie realizacji skutecznych praktyk na większą liczbę regionów, w tym obszary obejmujące północną Syrię, wszystko wskazuje na to, że projekt REFUGE-ED zaowocuje realną zmianą w obszarach edukacji oraz dobrego samopoczucia dzieci migrantów.
„Niezależnie od miejsca pochodzenia, każde dziecko ma prawo do bezpiecznej nauki i rozwijania swojego pełnego potencjału”, mówi Sordé Martí. „Celem projektu REFUGE-ED jest urzeczywistnienie tej wizji”.