PDF Basket
Οι παραδοσιακές τέχνες της πολιτιστικής κληρονομιάς (ΠΤΠΚ) συνιστούν βασικό στοιχείο της πολιτιστικής ιστορίας, μιας και μοιράζονται μια κοινή ιστορία τεχνουργημάτων, εργαλείων, υλικών και αριστοτεχνίας. Οι ΠΤΠΚ έχουν οριστεί από την UNESCO, ως μια μορφή άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, οπού συμπεριλαμβάνονται γνώσεις, δεξιοτεχνία καθώς και οι παραδόσεις και η ταυτότητα σημερινών και παλαιότερων κοινοτήτων. Παρά την εγγενή πολιτιστική αξία τους, ορισμένες ΠΤΠΚ κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Πολλές από τις δεξιότητες δεν ασκούνται πια ή είναι γεωγραφικά απομονωμένες, ενώ οι γνώσεις χάνονται, καθώς δεν περνούν από γενιά σε γενιά.
Το έργο, το οποίο χρηματοδοτείται από την ΕΕ Mingei επιδιώκει να διασώσει τις ΠΤΠΚ και την πολιτιστική ιστορία τους, μέσω της ψηφιοποίησης παραδοσιακών τεχνών και των δημιουργικών διαδικασιών τους. Για να επιτευχθεί αυτό, οι ερευνητές του έργου Mingei, δημιούργησαν ψηφιακούς πόρους, στους οποίους ενσωματώνονται ιστορικά στοιχεία για κάθε τεχνούργημα.
«Τα δύο πράγματα που συνεισφέραμε ήταν ένα πρωτόκολλο καταγραφής της δημιουργικής διαδικασίας της παραδοσιακής τέχνης, καθώς και της σημασιολογίας αυτής, και η δυνατότητα αναπαράστασης των κοινωνικών, ιστορικών και οικονομικών πτυχών των εν λόγω τεχνών, μέσα από αφηγήσεις», εξηγεί ο Ξενοφών Ζαμπούλης, διευθυντής έρευνας στο Ινστιτούτο Πληροφορικής, του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, στην Ελλάδα, και συντονιστής του έργου Mingei.
Πώς μπορούν να διασωθούν οι παραδοσιακές τέχνες της πολιτιστικής κληρονομιάς
Η ομάδα πραγματοποίησε τρισδιάστατες καταγραφές της δημιουργικής διαδικασίας παραδοσιακών τεχνών και, στη συνέχεια, και ακολούθησε τρισδιάστατη ψηφιοποίηση καθαυτών των εργαλείων. Το έργο αποσκοπούσε να δημιουργήσει ένα υπόβαθρο γνώσεων, έτσι ώστε όλες οι πρακτικές και πολιτιστικές πληροφορίες για κάθε παραδοσιακή τέχνη να μπορούν να αποθηκεύονται και να συνδυάζονται με ανθρωπολογικά στοιχεία.
Για παράδειγμα: για την ύφανση μεταξιού, μια παραδοσιακή τέχνη με σημαντική πολιτιστική κληρονομιά σε όλη την Ευρώπη, το Mingei δημιούργησε μια συλλογή επιμελημένων ιστορικών αφηγήσεων από την πόλη Krefeld της Γερμανίας. Στο πλαίσιο αυτής της δράσης, δημιουργήθηκε ένα διαδραστικό χρονοδιάγραμμα των διεργασιών του μεταξιού στην περιοχή, ψηφιακές αναπαραστάσεις υφαντών, τρισδιάστατες ανακατασκευές και μαθήματα για την υφαντική.
Ομοίως, η τέχνη τού φυσητού γυαλιού τεκμηριώθηκε με μια σειρά τρισδιάστατων ανακατασκευών, ιστορικών αφηγήσεων, ακόμη και βίντεο μαθημάτων φυσήματος γυαλιού, με τη χρήση της μικτής πραγματικότητας.
«Πιστεύουμε ότι ο καλύτερος τρόπος διαφύλαξης είναι η συνέχιση της άσκησης της τέχνης, προσθέτει ο κ. Ζαμπούλης. Το έργο Mingei, για να στηρίξει αυτήν την ιδέα, επικεντρώθηκε επίσης στη διοργάνωση εκδηλώσεων για την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τις διάφορες τεχνολογίες.
Οικοδόμηση μιας ηλεκτρονικής βάσης για την ψηφιακή διαφύλαξη
«Για την ψηφιακή διαφύλαξη, δημιουργήσαμε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα, όπου διατίθεται όλο το περιεχόμενο. Όχι μόνο οι ψηφιοποιήσεις, αλλά και οι σημασιολογικές αναπαραστάσεις», λέει ο κ. Ζαμπούλης.
Η πλατφόρμα είναι ανοιχτή στο κοινό και μπορεί να χρησιμοποιείται σε περαιτέρω ερευνητικά έργα. Περιλαμβάνει ιστοσελίδες για τις παραδοσιακές τέχνες, αλλά και ηχητικές και οπτικές παρουσιάσεις. Ορισμένα από τα παραπάνω έχουν μεταφραστεί στη νοηματική για όσους έχουν προβλήματα ακοής.
Σε ένα άλλο προσεχές έργο που χρηματοδοτείται από την ΕΕ Craeft, θα χρησιμοποιηθεί η πλατφόρμα Mingei για τη διερεύνηση ορισμένων εκ των γνωσιακών πτυχών της δημιουργικότητας, πώς επινοείται ένα σχέδιο και το πλάνο που εκτελούν οι δημιουργοί. «Θέλουμε να σκιαγραφήσουμε αυτές τις πτυχές που λαμβάνουν χώρα κυρίως μέσα στο μυαλό κάποιου», εξηγεί ο κ. Ζαμπούλης.
Πολιτιστικός τουρισμός
Οι ερευνητές σχεδιάζουν να εισάγουν τη δυνατότητα απτικής ανατροφοδότησης στις αναπαραστάσεις: συμπεριλαμβάνοντας, ουσιαστικά, την αίσθηση της αφής στη μεθοδολογία διδασκαλίας.
«Κατά αυτόν τον τρόπο, μπορούν να γίνονται μαθήματα εξ αποστάσεως», σημειώνει ο κ. Ζαμπούλης, γεγονός που βοηθά στη διάδοση συγκεκριμένων παραδοσιακών τεχνών, στις περιπτώσεις που υπάρχουν μόνο λίγοι ειδήμονες διασκορπισμένοι στην Ευρώπη. Η συνέχιση των εργασιών στο πλαίσιο του έργου Mingei θα συμβάλει επίσης στην τόνωση του πολιτιστικού τουρισμού στην Ευρώπη.
Νέα εργαστήρια θα περιλαμβάνουν βιωματικές παρουσιάσεις, όπου οι τουρίστες μπορούν να δοκιμάσουν κάποια τέχνη. Ένα δευτερογενές όφελος αυτής της προσθήκης θα μπορούσε επίσης να είναι η αύξηση των μαθητευόμενων στις παραδοσιακές τέχνες, γεγονός που θα βοηθήσει να παραμείνουν ζωντανές αυτές οι πρακτικές.