PDF Basket
Wszystkie państwa zachodnie odnotowują wzrost ryzyka rozwoju chorób niezakaźnych, takich jak alergie, zaburzenia metaboliczne i neurorozwojowe oraz otyłość. Są to prawdopodobnie skutki zmian w nawykach żywieniowych, dlatego badania zajmujące się tymi chorobami najczęściej skupiają się na jelitach.
„Ukształtowanie mikrobioty jelitowej, czyli milionów mikroorganizmów zamieszkujących nasze jelita, podczas wczesnego dzieciństwa ma kluczowe znaczenie dla rozwoju naszego układu odpornościowego, fizjologii i ogólnego stanu zdrowia”, mówi dr Silvia Arboleya, stypendystka działania „Maria Skłodowska-Curie” z hiszpańskiego Instytutu Badań nad Nabiałem w Asturii.
Zdaniem badaczki powszechnie wiadomo, że na rozwój zdrowej mikrobioty jelitowej mogą mieć wpływ takie czynniki jak poród, żywienie, wiek ciążowy i stosowanie antybiotyków. „Nie znamy jednak działania innych okołoporodowych czynników, takich jak śródporodowa profilaktyka zakażeń”, dodaje.
Chcąc wyjaśnić tę kwestię, zespół finansowanego przez UE projektu IAPEMIDE, prowadzonego przez Arboleya, zajął się badaniem wpływu śródporodowej profilaktyki zakażeń na kształtowanie się mikrobioty jelitowej u noworodków oraz rozwój antybiotykoopornych genów.
Śródporodowa profilaktyka zakażeń to skuteczna, od dawna wykorzystywana metoda ograniczania śmiertelności noworodków. Stosowana jest ona także w innych sytuacjach klinicznych, nie przynosząc jednak żadnych korzyści. W niektórych przypadkach wręcz powiązano ją ze szkodliwymi skutkami ubocznymi.
Cel? Poznać długo- i krótkoterminowy wpływ śródporodowej profilaktyki zakażeń
Celem projektu było lepsze poznanie długo- i krótkoterminowego wpływu śródporodowej profilaktyki zakażeń. „Chcieliśmy dowiedzieć się, jakie skutki ma ta procedura dla rozwoju mikrobioty jelitowej noworodków i w jaki sposób wywołuje antybiotykooporność”, podkreśla Arboleya. „Po zebraniu tych informacji staraliśmy się opracować konkretne strategie żywieniowe, które ograniczą wpływ tej powszechnej i potencjalnie szkodliwej praktyki klinicznej”.
W tym celu naukowcy zebrali próbki kału dzieci dwa, 10, 30 i 90 dni po porodzie, a następnie sześć i 12 miesięcy po porodzie. Po wyizolowaniu DNA i wody kałowej badacze byli w stanie stwierdzić zmiany w składzie mikrobioty jelitowej dzieci, u których matek przeprowadzono śródporodową profilaktykę zakażeń.
„W mikrobiomie jelitowym tych dzieci stwierdzono wzrost liczebności rodzin bakterii, takich jak Enterobacteriaceae, w której skład wchodzi wiele patogenów”, wyjaśnia Arboleya. „Z kolei liczebność dobrych bakterii, takich jak Bifidobacterium i Bacteroides, które mają ogromne znaczenie na początku naszego życia, była u nich obniżona”.
Naukowcy starali się także wyjaśnić, czy dieta może pomóc uregulować te zmiany. W tym celu porównywali dane pobrane od dzieci karmionych piersią i tych karmionych mlekiem modyfikowanym, zarówno z grupy niemowląt, u których matek przeprowadzono procedurę i niemowląt, których matek nie poddano tej procedurze. „Chociaż badania nadal trwają, uzyskane do tej pory wyniki sugerują, że karmienie piersią pomaga utrzymać wyższy poziom dobrych bakterii u dzieci, u których matek przeprowadzono śródporodową profilaktykę zakażeń”, mówi Arboleya.
Na koniec naukowcy starali się poznać wpływ procedury na antybiotykooporność, analizując w tym celu geny antybiotykooporności u badanych dzieci. „Co ciekawe, odkryliśmy, że liczba niemowląt posiadających geny związane z antybiotykoopornością była wyższa wśród dzieci urodzonych przez matki, u których przeprowadzono śródporodową profilaktykę zakażeń w porównaniu do drugiej grupy”, zauważa Arboleya.
Ograniczanie ryzyka rozwoju chorób niezakaźnych
Wyniki projektu IAPEMIDE jasno wskazują, że śródporodowa profilaktyka zakażeń nie tylko zmienia skład mikrobioty jelitowej, ale także zwiększa antybiotykooporność. „Naszemu zespołowi udało się zebrać nowe informacje na temat roli mikrobioty jelitowej, antybiotyków i probiotyków w rozwoju noworodków oraz ich wpływu na zdrowie dzieci”, wyjaśnia Arboleya. „Ponadto na podstawie rezultatów projektu można opracować nowe strategie żywieniowe mające na celu ograniczanie skutków jednej z najczęściej stosowanych w medycynie praktyk, ostatecznie zmniejszając ryzyko rozwoju chorób i antybiotykooporności w późniejszym życiu”.
Arboleya zaprezentowała ustalenia projektu podczas licznych warsztatów i konferencji międzynarodowych. „Dzięki działaniu Maria Skłodowska-Curie mogłam rozwinąć swoje kompetencje i ugruntować swoją pozycję w świecie naukowym jako doświadczona, niezależna badaczka”, podsumowuje.