PDF Basket
Produkcja baraniny oraz mleka owczego stanowi jeden z najważniejszych sektorów produkcji rolniczej w Europie, w szczególności w krajach takich jak Irlandia, Francja, Włochy, Rumunia, Hiszpania czy Zjednoczone Królestwo. W całej Unii Europejskiej działa 830 000 gospodarstw, w których żyje łącznie 85 milionów owiec. Razem z 33 milionami owiec w Turcji europejskie pogłowie tych zwierząt jest większe niż łącznie w Australii i Nowej Zelandii.
Pomimo tak wielkiej liczebności stad Europa nie jest w pełni samowystarczalna pod względem produkcji baraniny i zaspokaja jedynie 85 % swoich wewnętrznych potrzeb. W rezultacie UE jest drugim największym importerem baraniny na świecie.
Przyczyną takiego stanu rzeczy jest kurczący się sektor hodowli owiec. Od 2000 roku liczba hodowców owiec działających na terenie Unii Europejskiej spadła o połowę. Co więcej, w ciągu ostatnich 10 lat wydajność hodowli spadła w zależności od kraju i systemu nawet o 40 %.
Jak tłumaczy Jean-Marc Gautier, kierownik francuskiej instytucji Institut de l'Elevage: „Przyczyną obecnej sytuacji jest wiele czynników, jednak najważniejszym z nich jest niska wydajność hodowli, czyli liczba jagniąt na jedną maciorkę w gospodarstwie”.
Pomimo tendencji spadkowej, Gautier dostrzega znaczące możliwości w zakresie poprawy wydajności hodowli. „Poprawiając skuteczność rozrodu oraz przeżywalność jagniąt będziemy w stanie zwiększyć rentowność hodowli oraz zapewnić Europie samowystarczalność w zakresie produkcji baraniny”, dodaje.
To właśnie na kwestii pomocy hodowcom owiec w wykorzystaniu tych możliwości skupił się zespół projektu SheepNet, w którego skład weszła grupa największych europejskich producentów owiec, a także Turcja. „Dzięki współpracy z naukowcami oraz partnerami zespół opracował i udostępnił nowatorskie rozwiązania zwiększające wydajność produkcji, bez wywoływania potrzeby eksportu nadmiaru baraniny”, dodaje Gautier.
Zwiększanie atrakcyjności hodowli owiec
Głównym założeniem projektu było zwiększenie wydajności maciorek o 0,1 jagnięcia na maciorkę, co przekładałoby się na produkcję 64 000 dodatkowych ton baraniny, zwiększając tym samym wskaźnik samowystarczalności do 92 %. Co więcej, hodowcy otrzymaliby około 10 euro więcej za każde dodatkowe 0,1 sprzedanego jagnięcia na maciorkę.
„Jesteśmy przekonani, że wprowadzone zmiany sprawią, że hodowla owiec stanie się bardziej atrakcyjna zarówno dla obecnych, jak i przyszłych pokoleń hodowców”, wyjaśnia Gautier. W celu realizacji swoich założeń, zespół projektu nawiązał bezpośrednią współpracę z hodowcami, naukowcami i innymi zainteresowanymi stronami, z którymi wspólnie analizowali rozwiązania i najlepsze praktyki w zakresie poprawy wydajności maciorek i opłacalności utrzymywania stad.
„Opracowywane w ramach projektu rozwiązania koncentrowały się na wszystkich aspektach, począwszy od organizacji żywienia w czasie późnej ciąży po kwestie związane z podawaniem siary, obejmując między innymi badania przyczyn śmiertelności jagniąt i aborcji, kwestie sztucznego odchowu, ocenę kondycji maciorek (w skali BCS) oraz zarządzanie owczarniami”, twierdzi Gautier. „Stworzyliśmy również rejestr jagnienia oraz metodologię lepszego zarządzania baranami”.
W rezultacie prac zespołu powstały 42 rozwiązania, dodatkowo uczestnicy wypracowali 88 wskazówek i wytycznych oraz 22 arkusze informacyjne. Wszystkie te materiały są dostępne w sześciu językach za pośrednictwem platformy społecznościowej SheepNet i obejmują wyczerpujące informacje na temat oczekiwanych kosztów i korzyści, a także wymagań, referencji i informacji zwrotnych przekazanych przez hodowców.
Doskonałe rezultaty
Po wypracowaniu tak długiej listy rozwiązań, uczestnicy projektu skupili się na ich promowaniu i rozpowszechnianiu. „Kluczowym aspektem projektu SheepNet są innowacje wypływające z praktyki oraz dzielenie się praktyczną wiedzą”, zauważa Gautier. „Utworzona sieć pozwoliła nam wdrożyć i rozpowszechnić innowacyjne technologie i praktyki w zakresie zwiększania wydajności hodowli”.
Działania związane z upowszechnianiem rezultatów obejmowały organizację pięciu warsztatów w każdym z krajów partnerskich – łącznie odbyło się ich 35, a także pięciu warsztatów międzynarodowych i seminarium podsumowującego projekt. Inne działania objęły przygotowanie 19 komunikatów prasowych, 143 artykułów, 120 filmów i 33 infografik, a także wielu informacji udostępnianych za pomocą różnych platform społecznościowych.
Jak twierdzi Gautier, rozwiązania opracowane w ramach projektu SheepNet już teraz znacząco wpływają na sytuację hodowców. „Trafiają do nas informacje zwrotne od hodowców, którzy mówią nam o tym, jak sieć i oferowane przez nią rozwiązania pozwoliły na zwiększenie wydajności ich stad, poprawiły efektywność pracy oraz rentowność gospodarstw”, podsumowuje Gautier.
W związku z sukcesem projektu naukowcy realizują obecnie w ramach programu „Horyzont 2020” nowy projekt zatytułowany EuroSheep, dotyczący zagadnień związanych ze zdrowiem i żywieniem owiec. Koncentrują się przy tym na opracowaniu nowoczesnej koncepcji precyzyjnej hodowli.