PDF Basket
Selectief oogsten betekent dat alleen rijpe exemplaren worden geplukt of gestoken, zonder schade toe te brengen aan de rest van het gewas dat later moet worden geoogst of in de grond moet blijven. Op dit moment wordt zo alleen met de hand geoogst. Typische voorbeelden van gewassen die selectief worden geoogst zijn tomaten, komkommers, aardbeien, meloenen, bosbessen en frambozen.
„Dit geldt ook voor de witte asperge”, zegt Thérèse van Vinken van het Nederlandse Cerescon en coördinator van het SPARTerS-project. „De Europese markt is op dit moment goed voor zo’n 800 miljoen EUR per jaar, maar helaas staat de hele sector onder druk. Dit komt deels doordat het aantal aspergestekers ieder jaar afneemt en de prijs van handarbeid blijft stijgen.”
En er zijn andere problemen met het handmatig steken: asperges worden soms niet gedetecteerd en blijven achter tot de volgende oogstronde en steken dan boven het zandbed uit. Hierdoor verkleurt de asperge en ontstaan er open koppen.
Geautomatiseerd oogsten als oplossing
Om deze problemen aan te pakken, probeert het door de EU gefinancierde SPARTerS-project een machinale oplossing voor selectief oogsten op de markt te brengen. De belangrijkste doelen van de innovatie zijn het verlagen van de kosten van de aspergeoogst en het verbeteren van de kwaliteit en kwantiteit van het gewas.
„De oplossing is gebaseerd op een gepatenteerde ondergrondse detectiemethode”, legt Van Vinken uit. „Sensoren detecteren de asperge onder de grond zonder deze aan te raken. Dit betekent dat het gewas niet wordt beschadigd.”
Op dat moment worden gegevens over de asperge doorgestuurd naar een gepatenteerde zelftrekkende oogstrobot. De robot steekt in één enkele beweging alleen asperges die klaar zijn om te worden geoogst en legt ze op een lopende band. Het gat in het zandbed wordt vervolgens gedicht om te voorkomen zodat de volgende plant niet krom groeit.
Uit proeven is gebleken dat het gebruik van de Sparter-machine de oogstkosten met de helft kunnen verminderen, deels door besparingen op arbeidskosten maar ook omdat het gewas niet wordt beschadigd en er weinig verspilling is.
„Allerlei gegevens kunnen via de ondergrondse sensoren worden verzameld”, voegt Van Vinken toe. „Dit kan er aan bijdragen dat de gewasopbrengsten beter voorspelbaar zijn.” Boeren kunnen bijvoorbeeld zien dat zij op een bepaald moment, of een bepaald deel van het land, moeten bemesten of irrigeren.
Aspergetelers zijn vanaf het begin behulpzaam geweest bij de ontwikkeling van de Sparter. „We hebben een UserGroup gevormd met telers uit Nederland en Duitsland”, legt Van Vinken uit. „Deze boeren gaven uitgebreide feedback over de ontwikkeling van deze technologie en verschaften ons belangrijke informatie over hun specifieke eisen, faciliteiten en de kosten van het steken.”
Toekomst van de landbouw
Van Vinken meent dat de innovatieve Sparter staat voor de toekomst van de aspergeteelt, helemaal tijdens deze de coronapandemie. Telers, die erg afhankelijk zijn van handarbeid voor het verzorgen van hun aspergebedden, belandden in een crisis nadat de grenzen waren gesloten.
„Selectief oogsten in West-Europa wordt gewoonlijk uitgevoerd door seizoenarbeiders uit het buitenland”, licht Van Vinken toe. „Aangezien veel van deze arbeiders niet konden reizen, konden boeren hun gewas niet verzorgen. In een aantal gevallen werd tussen de 70 en 80% van de aspergebedden niet geoogst.”
Een ander punt is dat het handmatig oogsten van witte asperges fysiek zwaar en belastend werk is. Overschakelen op geautomatiseerd selectief oogsten brengt beter gekwalificeerde banen met zich mee, zoals het bedienen van de machine en sorteren.
Ondanks de uitdagingen waar de sector voor staat, is Europa nog steeds goed voor bijna een derde van de wereldwijde aspergemarkt. Van Vinken heeft er alle vertrouwen in dat het een lucratieve markt blijft die door toepassing van technologie kan worden uitgebouwd en verbeterd.
En SPARTerS loopt hierin absoluut voorop: door het succes van het door de EU gefinancierde project heeft het projectteam onlangs nog eens 3 miljoen EUR uit particuliere bronnen ontvangen om hun werk voort te zetten.